Er is tegenwoordig bijna geen sportpreparaat meer te vinden zonder ‘whey’; het wordt overal aan toegevoegd en iedereen praat erover. Maar wat is dat whey nou precies, en wat doet het? Een diëtist beantwoordt de meest gestelde vragen.
Door Esmee Marsé, diëtist bij Diëtistenpraktijk Zwijndrecht
Het mag allebei. Het zijn wei-eiwitten en het is whey-protein. Omdat de Engelste termen in de sportwereld vaak door de Nederlandse termen heen worden gebruikt, is dit een beetje vermengd. Het maakt niet uit wat er op de verpakking staat, het is dezelfde stof.
Wat is whey precies?
Whey is een zuivere eiwitvorm die voorkomt in melk. Het is het broertje van caseïne, de andere soort proteïne in melk. Whey is een zogenaamd ‘hoogwaardig eiwit’, wat betekent dat het alle essentiële aminozuren bevat (zie blog overeiwitten enBCAA). Whey bevat een grote hoeveelheid aminozuren die relatief makkelijk en snel zijn te benutten in het lichaam. Deze aminozuren worden weer gebruikt om spieren te herstellen en te laten groeien.
Zijn er verschillende soorten whey?
Er zijn twee verschillende soorten whey: permeaat en retentraat. Retentraat bevat de meeste eiwitten en wordt gebruikt in sportsupplementen en medicatie. Echter, zijn er hierin ook nog verschillende vormen whey. Dit hangt vooral af van de manier waarop de whey in je preparaat verwerkt zit.
Concentraat: Geconcentreerde vorm van whey, bevat ongeveer 75% eiwit en voor de rest een klein aandeel koolhydraten (melksuikers) en vetten.
Isolaat: Nuttige stoffen zijn uit de whey gehaald en geïsoleerd. Je krijgt hierdoor een effectievere vorm whey die voor 90% uit eiwit bestaat. Deze vorm is vaak duurder dan concentraat.
Hydrolysaat: Dit zegt weinig over het eiwitgehalte, maar meer over de bruikbaarheid van het lichaam. Zowel concentraat als isolaat kunnen worden gehydrolyseerd, een scheikundige reactie waardoor ze in grotere hoeveelheden en makkelijker kunnen worden opgenomen en benut door het menselijk lichaam. Dit is de meest bruikbare en nuttige vorm van wei-eiwitten.
Als extraatje kan een whey preparaat na de training zeker iets bijdragen aan de opbouw van je spieren. Zo’n shake geeft je vaak al een enorm aandeel van je dagelijkse portie proteïne zonder dat je veel vlees of kwark moet eten. Veel mensen denken helaas dat gewichts- of vetverlies ook prima kan met enkel whey shakes en zonder training. Dit helpt natuurlijk niet. Als de spieren niet worden uitgedaagd met een pittige training, zullen ze de noodzaak niet zien om te groeien, ongeacht hoeveel eiwit je gebruikt. Training is dus altijd een voorwaarde!
Wanneer en hoeveel heb ik nodig?
De hoeveelheid die je nodig hebt is per persoon en per product verschillend. Vaak staat de dosering op de verpakking aangegeven. Over deze dosis heen gaan, is niet per definitie schadelijk maar het kan goed zo zijn dat meer whey je niet meer resultaat gaat geven. Dat is dan zonde van het product. Het beste neem je een flinke shot eiwit (kan dus ook whey zijn) net na de training. Een goede dosis eiwit voor het slapengaan kan je spierherstel tijdens de nachtrust ook ondersteunen.
Whey: doen of niet?
In conclusie kunnen we zeggen dat het gebruik van whey geen aangetoonde nadelige gevolgen voor de gezondheid heeft en, in tegenstelling tot de meeste sportsupplementen, een natuurlijk product is. Whey kan dus, in de juiste dosering, geen kwaad en kan een positieve bijdrage leveren aan het opbouwen van je spiermassa.