Teveel alcohol is schadelijk voor de gezondheid. Daar is iedereen het wel over eens. Maar af en toe een glaasje rode wijn zou de gezondheid juist verbeteren. Is dat daadwerkelijk zo, of willen we dat graag geloven?
Rode wijn wordt gemaakt door het sap van blauwe druiven (most), samen met de schillen te laten fermenteren waardoor alcohol ontstaat. In de druivenschil zitten kleurstoffen die de wijn rood kleuren, maar ook diverse anti-oxidanten (polyfenolen), waaronder resveratrol. Het zijn met name de polyfenolen, in combinatie met de alcohol waar rode wijn zijn gezonde imago aan te danken heeft. Alcohol verhoogt namelijk het ‘goede’ HDL-cholesterol. Studies laten ook zien dat matige wijnconsumptie is geassocieerd met een verlaagd risico op hart- en vaatziekten, diabetes mellitus type II en vroegtijdig overlijden [1-3]. Toch is het advies om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan 1 glas per dag. Dat komt onder andere omdat er snel teveel wordt gedronken (≥1,5 glas/dag) waarbij de risico’s op gezondheidsproblemen, verkeersongelukken, geweldsincidenten en sociale conflicten toenemen. Het risico op borstkanker is zelfs al verhoogd vanaf 1 glas per dag [4].
Kanttekeningen bij alcoholonderzoek
Matig alcoholgebruik laat een verlaagt risico op vroegtijdig overlijden zien. Hier zijn echter wel kanttekeningen bij te plaatsen. In veel studies is namelijk sprake van zogenaamde ‘misclassificatie’. Onder de niet-drinkers vallen bijvoorbeeld ook ex-(probleem)drinkers en mensen die om gezondheidsredenen of medicijngebruik geen alcohol (meer) drinken. Dat zijn allemaal mensen met een verhoogd gezondheidsrisico waardoor ze geen goede referentiegroep vormen. Wanneer hiervoor gecorrigeerd wordt laat matig alcoholgebruik geen verlaagt risico op vroegtijdig overlijden meer zien [5]:
“Estimates of mortality risk from alcohol are significantly altered by study design and characteristics. Meta-analyses adjusting for these factors find that low-volume alcohol consumption has no net mortality benefit compared with lifetime abstention or occasional drinking.”
Is het HDL-cholesterol wel zo goed?
Observationele studies laten zien dat het risico op hart- en vaatziekten lager is bij een hoog HDL-cholesterol. Dat heeft ertoe geleid dat HDL het ‘goede’ cholesterol wordt genoemd. Door het HDL-cholesterol te verhogen, zou je dus het risico op hart- en vaatziekten en vroegtijdig kunnen verlagen. Tegenwoordig zijn er echter steeds meer twijfels over het beschermende effect van een hoog HDL-cholesterol. Dat komt omdat verschillende experimenten met medicijnen die effectief het HDL-cholesterol verhogen geen gunstig effect laten zien [6, 7]. Dat zet ook vraagtekens bij de meerwaarde van het HDL-cholesterolverhogende effect van rode wijn.
Nauwelijks resveratrol in rode wijn
Er zijn studies die laten zien dat resveratrol een gunstig effect heeft op bepaalde risicofactoren zoals de nuchtere glucosespiegel, het totaal cholesterol en ontstekingsmarkers (CRP) [8]. De dosis resveratrol varieerde echter van 10 tot en met 3.000 mg per dag. In een glas rode wijn van 150 ml zit gemiddeld ongeveer 0,5 mg resveratrol [9]. Om 10 mg resveratrol binnen te krijgen moet je dus zo’n 20 glazen rode wijn drinken (3 liter). Dat is geen matig drinken meer. En voor 3.000 mg resveratrol moet je 6.000 glazen rode wijn drinken (900 liter). Er is dan ook geen bewijs dat de hoeveelheden resveratrol die in rode wijn zitten een bijdrage leveren aan de gezondheid.
Conclusie
Wanneer je het lekker en gezellig vindt om af en toe een wijntje te drinken kun je dat blijven doen. Het is echter niet zinvol om dit voor je gezondheid te doen.
Huang J, Wang X, Zhang Y. Specific types of alcoholic beverage consumption and risk of type 2 diabetes: A systematic review and meta-analysis. J Diabetes Investig. 2017 Jan;8(1):56-68.
Costanzo S, Di Castelnuovo A, Donati MB, Iacoviello L, de Gaetano G. Wine, beer or spirit drinking in relation to fatal and non-fatal cardiovascular events: a meta-analysis. Eur J Epidemiol. 2011 Nov;26(11):833-50.
Ferrari P, Licaj I, Muller DC, Kragh AP, Johansson M, Boeing H e.a. Lifetime alcohol use and overall and cause-specific mortality in the European Prospective Investigation into Cancer and nutrition (EPIC) study. BMJ Open 2014; 4(7): e005245.
World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Continuous Update Project Report: Diet, Nutrition, Physical Activity and Breast Cancer. WCRF/ACIR; 2017.
Stockwell T, Zhao J, Panwar S, Roemer A, Naimi T, Chikritzhs T. Do "Moderate" Drinkers Have Reduced Mortality Risk? A Systematic Review and Meta-Analysis of Alcohol Consumption and All-Cause Mortality. J Stud Alcohol Drugs. 2016 Mar;77(2):185-98.
Hourcade-Potelleret F, Laporte S, Lehnert V, Delmar P, Benghozi R, Torriani U, Koch R, Mismetti P. Clinical benefit from pharmacological elevation of high-density lipoprotein cholesterol: meta-regression analysis. Heart. 2015 Jun;101(11):847-53.
Keene D, Price C, Shun-Shin MJ, Francis DP. Effect on cardiovascular risk of high density lipoprotein targeted drug treatments niacin, fibrates, and CETP inhibitors: meta-analysis of randomised controlled trials including 117,411 patients. BMJ. 2014 Jul 18;349:g4379.
Guo XF, Li JM, Tang J, Li D. Effects of resveratrol supplementation on risk factors of non-communicable diseases: A meta-analysis of randomized controlled trials. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Sep 21:1-15.
Stervbo U, Vang O, Bonnesen C. A review of the content of the putative chemopreventive phytoalexin resveratrol in red wine. Food Chemistry. 2007;101:449-457.